บทนำ

การสอบประเมินผลนักเรียนระหว่างประเทศ (Programme for International Student Assessment หรือ PISA) เป็นหนึ่งในการประเมินทางการศึกษาที่สำคัญที่สุดในระดับโลก ซึ่งจัดขึ้นทุก 3 ปี โดยองค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (OECD) การสอบ PISA 2025 ที่กำลังจะมาถึงในช่วงเดือนสิงหาคม 2025 ไม่เพียงแต่เป็นการทดสอบความรู้ของนักเรียนอายุ 15 ปี แต่ยังเป็นการประเมินคุณภาพของระบบการศึกษาของแต่ละประเทศ รวมถึงความพร้อมในการเตรียมเยาวชนสำหรับโลกแห่งอนาคต

สำหรับประเทศไทย การสอบ PISA 2025 ถือเป็นโอกาสสำคัญที่จะแสดงให้เห็นถึงความก้าวหน้าของระบบการศึกษาไทย หลังจากผลการสอบ PISA 2022 ที่ชี้ให้เห็นถึงความจำเป็นในการปฏิรูปการศึกษาอย่างเร่งด่วน

ความสำคัญของการสอบ PISA

การวัดศักยภาพในโลกแห่งความเป็นจริง

การสอบ PISA แตกต่างจากการสอบทั่วไปตรงที่ไม่ได้เน้นการท่องจำ แต่เป็นการประเมินความสามารถของนักเรียนในการนำความรู้และทักษะไปใช้แก้ปัญหาในชีวิตจริง การสอบนี้ครอบคลุม 3 สาขาหลัก ได้แก่ คณิตศาสตร์ การอ่าน และวิทยาศาสตร์ โดยในรอบ PISA 2025 จะเน้นวิทยาศาสตร์เป็นสาขาหลัก

ตัวชี้วัดความสำเร็จทางเศรษฐกิจ

งานวิจัยแสดงให้เห็นว่าประเทศที่มีคะแนน PISA สูงมักจะมีความสำเร็จทางเศรษฐกิจที่ดีกว่า เนื่องจากการสอบนี้สะท้อนถึงความพร้อมของระบบการศึกษาในการเตรียมนักเรียนสำหรับเศรษฐกิจแห่งความรู้ในศตวรรษที่ 21 คะแนนเฉลี่ยของ OECD อยู่ที่ 500 คะแนน โดยแต่ละช่วงห่าง 40 คะแนนจะเท่ากับความแตกต่างในการเรียนรู้ประมาณ 1 ปี

เครื่องมือเปรียบเทียบระหว่างประเทศ

PISA ให้ข้อมูลที่มีค่าสำหรับนโยบายการศึกษา โดยช่วยให้ประเทศต่างๆ สามารถเปรียบเทียบผลการดำเนินงาน เรียนรู้จากแนวปฏิบัติที่ดีของประเทศอื่น และติดตามแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงเมื่อเทียบกับรอบก่อนหน้า

ผู้เข้าสอบและขอบเขตการสอบ

กลุ่มเป้าหมาย

การสอบ PISA 2025 จะประเมินนักเรียนอายุ 15 ปี (ช่วงอายุ 15 ปี 3 เดือน ถึง 16 ปี 2 เดือน) ทั่วโลกประมาณ 600,000-700,000 คน จากกว่า 80 ประเทศและเขตเศรษฐกิจ กลุ่มนักเรียนนี้ถือเป็นตัวแทนของประชากรวัยเรียนที่ใกล้จะจบการศึกษาภาคบังคับ

รูปแบบการสอบ

การสอบ PISA เป็นการสอบแบบคอมพิวเตอร์ใช้เวลา 2 ชั่วโมง โดยแบ่งออกเป็น:

• วิทยาศาสตร์ (สาขาหลักในปี 2025): การประเมินความสามารถในการประยุกต์ใช้แนวคิดทางวิทยาศาสตร์
• คณิตศาสตร์: การแก้ปัญหาและการใช้เหตุผลเชิงตัวเลข
• การอ่าน: การตีความและการเข้าใจข้อความ
• การคิดสร้างสรรค์: สาขาเสริมที่เน้นความสามารถในการคิดนอกกรอบ

สถานการณ์ของประเทศไทยในการสอบ PISA

ผลการสอบ PISA 2022: สัญญาณเตือนที่ชัดเจน

ผลการสอบ PISA 2022 ที่เผยแพร่ในเดือนธันวาคม 2023 แสดงให้เห็นถึงความท้าทายที่ประเทศไทยเผชิญอยู่:

อันดับของไทยในแต่ละสาขา:

• คณิตศาสตร์: อันดับที่ 58 จาก 81 ประเทศ
• วิทยาศาสตร์: อันดับที่ 58 จาก 81 ประเทศ
• การอ่าน: อันดับที่ 64 จาก 81 ประเทศ

แนวโน้มการลดลงอย่างต่อเนื่อง:

• คะแนนคณิตศาสตร์ลดลง 25 คะแนนระหว่างปี 2015-2018
• คะแนนวิทยาศาสตร์ลดลง 17 คะแนนในช่วงเดียวกัน
• คะแนนการอ่านลดลงเฉลี่ย 20 คะแนนต่อทศวรรษ

ปัจจัยที่ส่งผลต่อผลการสอบ

ปัญหาด้านสังคม-เศรษฐกิจ:

• ไทยมีดัชนีสถานภาพทางเศรษฐกิจ สังคม และวัฒนธรรม (ESCS) อยู่ในระดับต่ำ (อันดับที่ 71 จาก 79 ประเทศ)
• ปัญหาการขาดแคลนอาหารส่งผลต่อการเรียนรู้
• การติดเกมออนไลน์ในหมู่นักเรียน

ปัญหาด้านระบบการศึกษา:

• การเน้นการเรียนแบบท่องจำมากกว่าการวิเคราะห์
• การขาดแคลนทักษะการคิดเชิงวิเคราะห์และการแก้ปัญหา
• อัตราส่วนนักเรียนต่อครูที่สูง (20.04:1)

จุดเด่นของการศึกษาไทย

แม้จะเผชิญกับความท้าทาย แต่ไทยก็มีจุดเด่นบางประการ:

ความเท่าเทียมทางเพศ:

• นักเรียนหญิงไทยมีผลการสอบดีกว่านักเรียนชายถึง 20 คะแนนในวิทยาศาสตร์และ 16 คะแนนในคณิตศาสตร์
• สัดส่วนสตรีในสาขา STEM ของไทยสูงกว่าค่าเฉลี่ยโลก (51%)

ความยืดหยุ่นของนักเรียนด้อยโอกาส:

• นักเรียนที่มีฐานะทางเศรษฐกิจต่ำ 13% สามารถบรรลุความสำเร็จทางวิชาการได้ ซึ่งสูงกว่าค่าเฉลี่ย OECD

ความพร้อมด้านเทคโนโลยี:

• โรงเรียนไทยมีความพร้อมสำหรับการเรียนรู้แบบดิจิทัลในระดับสูง
• การปรับตัวต่อการเรียนออนไลน์ในช่วงโควิด-19 ค่อนข้างดี

บทบาทของครูและโรงเรียนต่อการสอบ PISA 2025

การปรับเปลี่ยนวิธีการสอน

จากการท่องจำสู่การคิดวิเคราะห์: ครูควรเน้นการพัฒนาทักษะการคิดเชิงวิเคราะห์ การแก้ปัญหา และการประยุกต์ใช้ความรู้ในสถานการณ์จริง แทนการเน้นการท่องจำข้อมูล

การส่งเสริมการเรียนรู้แบบ Active Learning:

• การเรียนรู้ผ่านการปฏิบัติ (Hands-on Learning)
• การทำงานเป็นทีม
• การตั้งคำถามและการอภิปราย
• การเชื่อมโยงความรู้กับชีวิตประจำวัน

การบูรณาการ STEM: ครูควรส่งเสริมการเรียนรู้แบบบูรณาการระหว่างวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์ และคณิตศาสตร์

การพัฒนาทักษะที่สำคัญ

ทักษะการอ่านเชิงวิเคราะห์:

• การสอนให้นักเรียนสามารถตีความข้อความที่ซับซ้อน
• การวิเคราะห์ข้อมูลจากแหล่งต่างๆ
• การประเมินความน่าเชื่อถือของข้อมูล

ทักษะคณิตศาสตร์ประยุกต์:

• การนำคณิตศาสตร์ไปใช้แก้ปัญหาในชีวิตจริง
• การตีความกราฟและตาราง
• การคำนวณและการประมาณค่า

ทักษะวิทยาศาสตร์:

• การสืบเสาะหาความรู้
• การออกแบบและดำเนินการทดลอง
• การตีความผลการทดลอง
• การเชื่อมโยงความรู้ทางวิทยาศาสตร์กับปัญหาสิ่งแวดล้อมโลก

การสร้างสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้ที่เอื้อต่อการพัฒนา

การส่งเสริมความมั่นใจ: ครูควรช่วยสร้างความมั่นใจให้กับนักเรียน เนื่องจากข้อมูล PISA ชี้ให้เห็นว่านักเรียนไทยขาดความมั่นใจในความสามารถของตนเอง

การพัฒนาความสามารถในการเรียนรู้ด้วยตนเอง:

• การสอนให้นักเรียนตั้งเป้าหมายการเรียนรู้
• การพัฒนาทักษะการค้นคว้าข้อมูล
• การส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิต

นโยบายและการขับเคลื่อนของรัฐบาล

คณะกรรมการ PISA แห่งชาติ

หลังจากผลการสอบ PISA 2022 ที่ไม่เป็นที่พอใจ รัฐบาลไทยได้ดำเนินการหลายประการ:

การจัดตั้งคณะกรรมการ PISA แห่งชาติ: เมื่อเดือนตุลาคม 2023 รัฐบาลได้จัดตั้งคณะกรรมการเพื่อปรับปรุงผลการสอบ PISA 2025 โดยมีเป้าหมายให้ผลการสอบดีกว่าปี 2018 ที่อยู่ในอันดับที่ 59

การมีส่วนร่วมของหน่วยงานต่างๆ:

• สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ
• สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.)
• สำนักงานคณะกรรมการการศึกษาขั้นพื้นฐาน

นโยบายการศึกษา 2025-2026

รัฐมนตรีว่าการกระทรวงศึกษาธิการได้ประกาศนโยบายการศึกษาที่สำคัญ:

หลักการ “การเรียนรู้อย่างมีความสุข”:

• การศึกษาเพื่อความเป็นเลิศและเพื่อความมั่นคงในชีวิต
• การพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์และการคิดเชิงวิทยาศาสตร์

การปฏิวัติการศึกษา: การขับเคลื่อนการปฏิรูปการศึกษาภายใต้แนวคิด “Education Revolution for Solutions to the Country’s Problems” เพื่อให้ประชาชนไทยเป็น “Smart Learning, Smart Thinking, และ Smart Doing”

การลงทุนและการพัฒนา

การพัฒนาครู:

• การฝึกอบรมครูให้มีทักษะการสอนแบบใหม่
• การส่งเสริมการสอนที่เน้นการคิดวิเคราะห์
• การพัฒนาสื่อการเรียนการสอนที่ทันสมัย

การปรับปรุงหลักสูตร:

• การบูรณาการคำถามแบบ PISA เข้าในหลักสูตร
• การเน้นการเรียนรู้แบบบูรณาการ
• การพัฒนาทักษะการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

ความท้าทายและอุปสรรค

ปัญหาโครงสร้างพื้นฐาน

ความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา: ความแตกต่างของคุณภาพการศึกษาระหว่างพื้นที่เมืองและชนบท ตลอดจนระหว่างโรงเรียนของรัฐและเอกชน

การขาดแคลนทรัพยากร:

• งบประมาณที่จำกัดสำหรับการพัฒนาการศึกษา
• วัสดุการเรียนการสอนที่ไม่เพียงพอ
• เทคโนโลยีที่ล้าสมัยในบางพื้นที่

ปัญหาด้านบุคลากร

คุณภาพครู:

• การขาดแคลนครูที่มีคุณภาพในบางสาขา
• การขาดทักษะการสอนแบบใหม่
• ภาระงานที่มากเกินไปของครู

การขาดแคลนผู้บริหาร: ในบางพื้นที่ยังขาดแคลนผู้อำนวยการโรงเรียนที่มีความสามารถในการนำการเปลี่ยนแปลง

ปัจจัยภายนอก

ผลกระทบจากโควิด-19: การสูญเสียการเรียนรู้ในช่วงการระบาดยังคงส่งผลกระทบต่อนักเรียนปัจจุบัน

ปัญหาสังคม:

• ความยากจนและการขาดโภชนาการ
• การเข้าถึงเทคโนโลยีที่ไม่เท่าเทียม
• ปัญหาครอบครัวและสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้

แนวทางการเตรียมความพร้อมสำหรับ PISA 2025

แนวทางระยะสั้น

การเตรียมความพร้อมโดยตรง:

• การฝึกนักเรียนให้คุ้นเคยกับรูปแบบคำถาม PISA
• การจัดสอบจำลองเพื่อประเมินความพร้อม
• การพัฒนาทักษะการใช้คอมพิวเตอร์สำหรับการสอบ

การพัฒนาครูอย่างเข้มข้น:

• การอบรมครูเกี่ยวกับการสอนแบบเน้นการคิดวิเคราะห์
• การแลกเปลี่ยนประสบการณ์ระหว่างครู
• การสร้างชุมชนการเรียนรู้ของครู

แนวทางระยะยาว

การปฏิรูปหลักสูตร:

• การปรับหลักสูตรให้เน้นทักษะการคิดวิเคราะห์
• การบูรณาการการเรียนรู้ข้ามสาขาวิชา
• การส่งเสริมการเรียนรู้แบบโครงงาน

การพัฒนาระบบประเมินผล:

• การปรับเปลี่ยนรูปแบบการสอบจากการท่องจำเป็นการประยุกต์ใช้
• การประเมินผลแบบหลากหลาย
• การส่งเสริมการประเมินตนเองของนักเรียน

บทบาทของผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย

ครูและสถานศึกษา

ครูผู้สอน:

• ปรับวิธีการสอนให้เน้นการคิดวิเคราะห์
• สร้างบรรยากาศการเรียนรู้ที่สนุกสนาน
• ใช้เทคโนโลยีเพื่อส่งเสริมการเรียนรู้

ผู้บริหารสถานศึกษา:

• สนับสนุนการพัฒนาครู
• จัดหาทรัพยากรการเรียนการสอนที่เหมาะสม
• สร้างวัฒนธรรมการเรียนรู้ในโรงเรียน

ผู้ปกครองและชุมชน

การมีส่วนร่วมของผู้ปกครอง:

• สนับสนุนการเรียนรู้ของบุตรหลานที่บ้าน
• เข้าใจและให้ความร่วมมือกับการเปลี่ยนแปลงการศึกษา
• สร้างสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการเรียนรู้

ชุมชนและภาคเอกชน:

• ให้การสนับสนุนทรัพยากรและความรู้
• สร้างโอกาสการเรียนรู้นอกห้องเรียน
• เป็นแหล่งเรียนรู้ด้านอาชีพและทักษะชีวิต

รัฐบาลและองค์กรที่เกี่ยวข้อง

การสนับสนุนนโยบาย:

• จัดสรรงบประมาณอย่างเพียงพอ
• ปรับปรุงกฎหมายและระเบียบที่เกี่ยวข้อง
• สร้างแรงจูงใจสำหรับครูและสถานศึกษา

การติดตามและประเมินผล:

• วัดผลการดำเนินงานอย่างต่อเนื่อง
• ปรับปรุงนโยบายตามผลการประเมิน
• เผยแพร่ข้อมูลให้สาธารณะได้รับทราบ

โอกาสและแนวโน้มในอนาคต

การเรียนรู้จากประเทศที่ประสบความสำเร็จ

ตัวอย่างประเทศที่มีการปรับปรุงอย่างรวดเร็ว: ประเทศเช่น โปแลนด์และมาเลเซีย สามารถปรับปรุงผลการสอบ PISA ได้อย่างมีนัยสำคัญในระยะเวลาสั้น ซึ่งแสดงให้เห็นว่าการปฏิรูปการศึกษาสามารถเกิดผลได้จริง

การใช้เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา

ปัญญาประดิษฐ์และการเรียนรู้แบบปรับตัว:

• การใช้ AI เพื่อปรับการเรียนการสอนตามความต้องการของนักเรียนแต่ละคน
• การพัฒนาแพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์
• การใช้ Big Data เพื่อวิเคราะห์และปรับปรุงการศึกษา

การพัฒนาทักษะศตวรรษที่ 21

ทักษะที่จำเป็นสำหรับอนาคต:

• การคิดเชิงวิพากษ์และการแก้ปัญหา
• ความคิดสร้างสรรค์และนวัตกรรม
• การทำงานร่วมกันและการสื่อสาร
• ความรู้ด้านเทคโนโลยีและสื่อ

คำแนะนำสำหรับการเตรียมตัวครูและโรงเรียน

สำหรับครูผู้สอน

การพัฒนาตนเองอย่างต่อเนื่อง:

• ศึกษาตัวอย่างข้อสอบ PISA และวิเคราะห์ลักษณะของคำถาม
• เข้าร่วมการฝึกอบรมเกี่ยวกับการสอนแบบ Active Learning
• แลกเปลี่ยนประสบการณ์กับครูในประเทศที่มีผลการสอบ PISA ดี

การปรับเปลี่ยนวิธีการสอน:

• ลดการเน้นการท่องจำ เพิ่มการฝึกการคิดวิเคราะห์
• ใช้กรณีศึกษาและปัญหาจากชีวิตจริงในการสอน
• ส่งเสริมการตั้งคำถามและการอภิปรายในชั้นเรียน
• ให้นักเรียนอธิบายกระบวนการคิดของตนเอง

การใช้เทคโนโลยีอย่างมีประสิทธิภาพ:

• นำเครื่องมือดิจิทัลมาใช้ในการเรียนการสอน
• สร้างสื่อการเรียนรู้ที่หลากหลายและน่าสนใจ
• ใช้แพลตฟอร์มออนไลน์เพื่อการเรียนรู้แบบผสมผสาน

สำหรับผู้บริหารสถานศึกษา

การสร้างวิสัยทัศน์และวัฒนธรรมองค์กร:

• กำหนดเป้าหมายการพัฒนาที่ชัดเจนและวัดผลได้
• สร้างบรรยากาศที่สนับสนุนการเรียนรู้และการทดลอง
• ส่งเสริมการทำงานเป็นทีมระหว่างครู

การจัดการทรัพยากร:

• จัดสรรงบประมาณเพื่อการพัฒนาครูและสื่อการเรียนการสอน
• จัดหาเทคโนโลยีที่เหมาะสมและทันสมัย
• สร้างพื้นที่การเรียนรู้ที่หลากหลายและยืดหยุ่น

การติดตามและประเมินผล:

• วัดผลการเรียนรู้ของนักเรียนอย่างต่อเนื่อง
• ให้ข้อมูลป้อนกลับที่สร้างสรรค์แก่ครู
• ปรับปรุงการดำเนินงานตามผลการประเมิน

ยุทธศาสตร์ระดับชาติสำหรับ PISA 2025

การปฏิรูประบบการศึกษาอย่างเป็นองค์รวม

การพัฒนาหลักสูตรแกนกลาง: กระทรวงศึกษาธิการได้ดำเนินการปรับปรุงหลักสูตรให้เน้นการพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา และการประยุกต์ใช้ความรู้ โดยเฉพาะในสาขาวิทยาศาสตร์ซึ่งเป็นจุดเน้นหลักของ PISA 2025

การพัฒนาครูอย่างเป็นระบบ:

• โครงการฝึกอบรมครูแบบเข้มข้นในทุกภูมิภาค
• การสร้างครูต้นแบบในแต่ละโรงเรียน
• การแลกเปลี่ยนครูกับประเทศที่มีผลการสอบ PISA ดี

การขับเคลื่อนนโยบาย “การเรียนรู้อย่างมีความสุข”

หลักการพื้นฐาน: นโยบายนี้มุ่งเน้นการสร้างประสบการณ์การเรียนรู้ที่สนุกสนานและมีความหมาย โดยไม่ละทิ้งความเป็นเลิศทางวิชาการ ครูได้รับการสนับสนุนให้ใช้วิธีการสอนที่หลากหลาย เช่น การเรียนรู้ผ่านเกม การทำโครงงาน และการเรียนรู้นอกห้องเรียน

การบูรณาการเทคโนโลยี:

• การใช้ปัญญาประดิษฐ์เพื่อการเรียนการสอนภาษาที่สอง
• การพัฒนาแพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์ที่ทันสมัย
• การสร้างเนื้อหาการเรียนรู้แบบ Interactive

การสร้างเครือข่ายความร่วมมือ

ความร่วมมือระหว่างภาครัฐและเอกชน: รัฐบาลได้เชิญชวนภาคเอกชน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และองค์กรพัฒนาเอกชนให้เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาการศึกษา

การเรียนรู้จากนานาชาติ:

• การศึกษาดูงานในประเทศที่มีผลการสอบ PISA ดี
• การเชิญผู้เชี่ยวชาญต่างชาติมาให้คำปรึกษา
• การเข้าร่วมเครือข่ายการศึกษาระหว่างประเทศ

การวัดผลและติดตามความก้าวหน้า

ตัวชี้วัดความสำเร็จ

เป้าหมายระยะสั้น (ก่อน PISA 2025):

• ปรับปรุงอันดับการสอบให้ดีกว่าปี 2022 อย่างน้อย 5 อันดับในทุกสาขา
• เพิ่มสัดส่วนนักเรียนที่มีผลการสอบระดับสูงในสาขาคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์
• ลดช่องว่างผลการเรียนระหว่างนักเรียนในพื้นที่เมืองและชนบท

เป้าหมายระยะยาว (2028-2031):

• บรรลุคะแนนเฉลี่ย OECD ในอย่างน้อย 1 สาขา
• เข้าสู่กลุ่มประเทศที่มีผลการสอบดีที่สุดในภูมิภาคอาเซียน
• สร้างระบบการศึกษาที่เป็นแบบอย่างสำหรับประเทศกำลังพัฒนา

กลไกการติดตามและประเมินผล

การประเมินระดับชาติ:

• การจัดสอบจำลอง PISA ทุกปีเพื่อติดตามความก้าวหน้า
• การสำรวจความพึงพอใจของครู นักเรียน และผู้ปกครอง
• การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงลึกเพื่อปรับปรุงนโยบาย

การรายงานความโปร่งใส:

• เผยแพร่รายงานความก้าวหน้าต่อสาธารณะทุก 6 เดือน
• การจัดเวทีรับฟังความคิดเห็นจากผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
• การสื่อสารผลการดำเนินงานผ่านสื่อต่างๆ

ความท้าทายที่ต้องเผชิญและแนวทางแก้ไข

ความท้าทายด้านการปรับเปลี่ยนทัศนคติ

การเปลี่ยนแปลงมุมมองของครู: หลายครูยังคงยึดติดกับการสอนแบบเดิมที่เน้นการถ่ายทอดความรู้มากกว่าการพัฒนาทักษะ การแก้ไขปัญหานี้ต้องอาศัยการฝึกอบรมที่เข้มข้นและการสนับสนุนอย่างต่อเนื่อง

การปรับความคิดของผู้ปกครอง: ผู้ปกครองหลายคนยังคงมุ่งเน้นคะแนนสอบมากกว่าการพัฒนาทักษะของบุตรหลาน จำเป็นต้องมีการสื่อสารและให้ความรู้เกี่ยวกับการศึกษาในศตวรรษที่ 21

ความท้าทายด้านทรัพยากร

การขาดแคลนงบประมาณ: การพัฒนาการศึกษาต้องใช้งบประมาณจำนวนมาก โดยเฉพาะการพัฒนาครูและการจัดหาเทคโนโลยี รัฐบาลต้องจัดลำดับความสำคัญและหาแหล่งทุนเพิ่มเติม

การกระจายทรัพยากรอย่างเท่าเทียม: ความแตกต่างระหว่างโรงเรียนในเมืองและชนบทยังคงเป็นปัญหาใหญ่ จำเป็นต้องมีกลไกการสนับสนุนเฉพาะสำหรับพื้นที่ด้อยโอกาส

แนวทางการแก้ไข

การสร้างพันธมิตรกับภาคเอกชน:

• เชิญชวนบริษัทเทคโนโลยีมาร่วมพัฒนาระบบการเรียนการสอน
• สร้างโครงการ CSR ที่เน้นการพัฒนาการศึกษา
• จัดหาทุนการศึกษาสำหรับนักเรียนด้อยโอกาส

การใช้เทคโนโลยีเพื่อลดความเหลื่อมล้ำ:

• พัฒนาแพลตฟอร์มการเรียนรู้ออนไลน์ที่เข้าถึงได้ทุกที่
• จัดหาอุปกรณ์เทคโนโลยีให้กับโรงเรียนในพื้นที่ห่างไกล
• สร้างเนื้อหาการเรียนรู้ที่มีคุณภาพและเข้าถึงได้ฟรี

บทสรุป: อนาคตของการศึกษาไทยในเวที PISA

การสอบ PISA 2025 ไม่เพียงแต่เป็นการทดสอบความรู้ความสามารถของนักเรียนไทย แต่ยังเป็นการทดสอบความมุ่งมั่นและความสามารถของประเทศไทยในการปฏิรูประบบการศึกษา ผลการสอบ PISA 2022 ที่ไม่เป็นที่พอใจได้กลายเป็นจุดเปลี่ยนสำคัญที่ทำให้ทุกภาคส่วนตื่นตัวและเริ่มการเปลี่ยนแปลงอย่างจริงจัง

ความสำเร็จในการปรับปรุงผลการสอบ PISA จะไม่เกิดขึ้นจากการเตรียมสอบระยะสั้น แต่ต้องมาจากการปฏิรูประบบการศึกษาอย่างรอบด้านและยั่งยืน การเปลี่ยนแปลงจากการเน้นการท่องจำไปสู่การพัฒนาทักษะการคิดวิเคราะห์ การสร้างสิ่งแวดล้อมการเรียนรู้ที่เอื้อต่อการพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ และการเตรียมนักเรียนให้พร้อมสำหรับความท้าทายในโลกแห่งอนาคต

ข้อเสนอแนะสำคัญ:

1. ครูและโรงเรียน ควรเริ่มปรับเปลี่ยนวิธีการสอนตั้งแต่วันนี้ โดยเน้นการพัฒนาทักษะการคิดมากกว่าการท่องจำ
2. รัฐบาล ต้องให้การสนับสนุนอย่างต่อเนื่องทั้งงบประมาณ นโยบาย และการฝึกอบรม
3. ผู้ปกครองและสังคม ควรเปลี่ยนทัศนคติต่อการศึกษา โดยเห็นคุณค่าของการพัฒนาทักษะชีวิตมากกว่าคะแนนสอบ
4. ภาคเอกชน ควรเข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาการศึกษาด้วยความรับผิดชอบต่อสังคม
5. นักเรียน ควรได้รับการส่งเสริมให้มีความมั่นใจในตนเอง รักการเรียนรู้ และพัฒนาทักษะการเรียนรู้ตลอดชีวิต

การสอบ PISA 2025 จึงไม่ใช่เพียงการสอบครั้งหนึ่ง แต่เป็นโอกาสสำคัญที่จะชี้ทิศทางการศึกษาไทยสู่อนาคตที่สดใส หากทุกภาคส่วนร่วมมือกัน เราสามารถสร้างระบบการศึกษาที่ไม่เพียงแต่ทำให้นักเรียนไทยมีผลการสอบ PISA ที่ดีขึ้น แต่ยังเป็นระบบที่เตรียมเยาวชนให้พร้อมสำหรับการเป็นพลเมืองโลกที่มีคุณภาพในศตวรรษที่ 21

ด้วยความมุ่งมั่นของรัฐมนตรีศึกษาธิการที่ให้คำมั่นว่า “ในการประเมิน 2025 อันดับของนักเรียนไทยต้องดีขึ้น หากไม่เป็นเช่นนั้น ผมจะรับผิดชอบ” แสดงให้เห็นถึงความตั้งใจจริงของรัฐบาลในการปฏิรูปการศึกษา การสอบ PISA 2025 จึงเป็นมากกว่าการสอบ แต่เป็นการทดสอบความสามารถของประเทศไทยในการสร้างอนาคตที่ยั่งยืนผ่านการศึกษาที่มีคุณภาพ

การเตรียมพร้อมสำหรับ PISA 2025 คือการลงทุนเพื่ออนาคตของชาติ และหากเราสามารถทำได้สำเร็จ มันจะไม่เพียงแต่ยกระดับอันดับของไทยในเวทีโลก แต่ยังจะสร้างรากฐานที่แข็งแกร่งสำหรับการพัฒนาประเทศในทุกมิติต่อไป

---

แหล่งที่มาและเอกสารอ้างอิง

เอกสารทางการจาก OECD และหน่วยงานนานาชาติ

1. OECD (2023). PISA 2022 Results (Volume I and II) – Country Notes: Thailand
   URL: https://www.oecd.org/en/publications/pisa-2022-results-volume-i-and-ii-country-notes_ed6fbcc5-en/thailand_6138f4af-en.html
2. OECD Education GPS – Thailand Student Performance (PISA 2022)
   URL: https://gpseducation.oecd.org/CountryProfile?primaryCountry=THA&treshold=10&topic=PI
3. National Center for Education Statistics (NCES), U.S. Department of Education
   PISA 2022 & 2025 Schedule and Plans
   URL: https://nces.ed.gov/surveys/pisa/schedule.asp
4. Ministry of Education and Higher Education Qatar (2025)
   Ministry of Education Launches International PISA 2025 Assessments
   URL: https://www.edu.gov.qa/en/News/Details/13158000
5. Pearson Education (2024)
   About PISA | PISA25
   URL: https://www.pearson.com/uk/web/pisa25/en/about-pisa.html

สื่อสารมวลชนและรายงานข่าวไทย

6. Bangkok Post (6 December 2023)
   “Pisa results panic scholars”
   URL: https://www.bangkokpost.com/thailand/general/2699879/pisa-results-panic-scholars
7. The Nation Thailand (9 January 2024)
   “Thai students ranked lower on every PISA index”
   URL: https://www.nationthailand.com/thailand/40033530
8. Khaosod English (11 December 2023)
   “Thailand Sets Up A ‘PISA’ Team To Address Educational Crisis”
   URL: https://www.khaosodenglish.com/news/2023/12/09/thailand-sets-up-a-pisa-team-to-address-educational-crisis/

เอกสารนโยบายภาครัฐไทย

9. กระทรวงศึกษาธิการ (2024)
   ประกาศกระทรวงศึกษาธิการ เรื่อง นโยบายการศึกษาของกระทรวงศึกษาธิการ ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568-2569
   ตีพิมพ์ใน: ศธ.360 องศา
   URL: https://moe360.blog/2024/12/12/moe-policy-2025-2026/

รายงานและการวิเคราะห์จากองค์กรวิชาการ

10. Kenan Foundation Asia (26 January 2023)
    “5 Things You Need to Know About the Latest Thai PISA Results”
    URL: https://www.kenan-asia.org/blog/education/thai-education-pisa-results/
11. World Population Review (2025)
    “PISA Scores by Country 2025”
    URL: https://worldpopulationreview.com/country-rankings/pisa-scores-by-country
12. DataPandas (2024)
    “PISA Scores By Country 2025”
    URL: https://www.datapandas.org/ranking/pisa-scores-by-country
13. FactsMaps (16 July 2024)
    “PISA 2022 Worldwide Ranking – Average Score of Mathematics, Science and Reading”
    URL: https://factsmaps.com/pisa-2022-worldwide-ranking-average-score-of-mathematics-science-and-reading-2/

เอกสารเปรียบเทียบระหว่างประเทศ

14. Penang Institute (2024)
    “Raising the Alarm: Urgent Reforms Needed to Address PISA and Propel STEM Education”
    URL: https://penanginstitute.org/publications/issues/raising-the-alarm-urgent-reforms-needed-to-address-pisa-and-propel-stem-education/
15. Rappler (7 April 2025)
    “Why Philippines’ 2025 PISA preparation is flawed”
    URL: https://www.rappler.com/newsbreak/in-depth/reasons-philippines-2025-pisa-preparation-flawed/

แหล่งข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับ PISA

16. Wikipedia (2024)
    “Programme for International Student Assessment”
    URL: https://en.wikipedia.org/wiki/Programme_for_International_Student_Assessment
17. OECD Official Website
    “PISA: Programme for International Student Assessment”
    URL: https://www.oecd.org/en/about/programmes/pisa.html

• Facebook
• Twitter
• Line